เหมืองเรือขุด (Dredging)

 

ลูกกะพ้อ (Bucket Dredge) หรือลูกกระเชอ

ชิ้นส่วนใช้ขุดตักแร่เหมืองเรือขุด (Dredging)  ใช้ขุดแร่ที่อยู่ใต้น้ำ 

เหมืองเรือขุด (Dredging)

การทำเหมืองโดยใช้เครื่องจักรและอุปกรณ์ทำเหมืองติดตั้งบนเรือหรือโป๊ะ และขุดแร่ปนดินด้วยเครื่องตัก หรือลูกกะพ้อ (Bucket Dredge) เครื่องขุดหรือเครื่องสูบที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางท่อสูบ 14 นิ้วขึ้นไป แล้วนำแร่ปนดินทรายไปเข้ารางกู้แร่หรืออุปกรณ์แต่งแร่

กระบวนการทำงาน - เครื่องขุดแร่อันได้แก่บันใด (Ladder) ซึ่งมีพวงลูกกระเชอเคลื่อนที่วางอยู่ ตะแกรงหมุน (Trommel) สำหรับคัดขนาดดินกรวดทราย เครื่องล้างแร่ได้แก่ จิ๊ก (Jigs) หรือรางกู้แร่ (Palongs) และรางปล่อยมูลดินทรายทิ้ง เรือตามที่กล่าวมานี้เป็นเรือขุดชนิดที่เรียกกันว่า เรือขุดใช้ลูกกระเชอ (Bucket Dredge) ซึ่งนิยมใช้ขุดแร่ดีบุก ในลานแร่ เรือขุดใช้ก้ามปู (Grab Dredge) วิธีการทำงานของเรือขุดใช้ลูกกระเชอยุ่งยากหรือซับซ้อน บันใดพวงลูกกระเชอทางหัวเรือขยับขึ้นลงได้ เพื่อให้ลูกกระเชอขุดดินกรวดทรายกะสะหรืออู่เรือขุดได้ตามระดับที่ต้องการ ดินกรวดทรายที่ลูกกระเชอขุดขึ้นมาแต่ละลูกจะถูกเทลงที่รับทางปลายด้านบนของบันใด ซึ่งเป็นที่ลูกกระเชอพลิกคว่ำเคลื่อนที่ไปใต้บันใดแบบสายพานไม่รู้จักจบ ดินกรวดทรายจากที่รองรับ (Chute) ไหลเข้าไปยังตะแกรงหมุน ซึ่งหมุนรอบช้า และมีน้ำฉีดภายในให้ดินทรายที่จับเป็นก้อนแตกออกจากกัน รูตะแกรงขนาดไม่เกิน 0.5 นิ้ว ส่วนที่ลอดรูตะแกรงหมุนจะลงไปสู่จิ๊ก (Jigs) ชุดแรก ซึ่งมีอยู่หลายสิบตัวทำการแยกเอาแร่ดีบุกออกจากน้ำและดินกรวดทรายที่ผ่านมาจากตะแกรงหมุน ส่วนที่ผ่านจิ๊กชุดที่จะไหลไปลงรางมูลดินทราย ไปทิ้งทางท้ายเรือเช่นเดียวกับดินหินที่ไม่ลอดตะแกรงหมุน แร่และทรายที่จิ๊กชุดแรกแยกเอาไว้นี้จะถูกส่งไปแยกที่จิ๊กชุดที่ 2 และผลของจิ๊กชุดที่ 2 จะถูกแยกเป็นครั้งสุดท้ายด้วยจิ๊กอีกชุดหนึ่ง ได้เป็นแร่สะอาดของเรือขุด ซึ่งจะมีแร่ดีบุกอยู่ประมาณ 25 เปอร์เซ็นต์ ถึง 80 เปอร์เซ็นต์ ส่งไปล้างยังโรงล้างแร่ต่อไป

            ปี พ.ศ.2450  สมัยพระยารัษฎานุประดิษฐ์(คอซิมบี้ ณ ระนอง) มีชาวออสเตรเลียชื่อ กับตัน เอ็ดวาร์ด โธมัส ไมลส์ ( Edward T. Miles) ตั้งบริษัท ทุ่งคาฮาร์เบอร์ เริ่มการทำเหมืองแร่บริเวณ ปากอ่าวภูเก็ตนำเรือขุดแบบลูกกะพ้อ (Bucket dredge) เป็นเหมืองแร่เรือขุดเป็นครั้งแรกในประเทศเป็นลำแรกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และลำแรกของโลก มีลักษณะกึ่งเรือกึ่งโรงงาน มีความยาวประมาณ 130 ฟุต ตรงกลางเป็นปล่อง ด้านหัวเป็นโครงเหล็กขนาดใหญ่ ยาว 80 ฟุต เพื่อรับน้ำหนักของบันไดกะพ้อ ขนาดกะพ้อ 7.25 ลูกบาศก์ฟุต มีจำนวน 38 ลูก การเก็บแร่ในยุคแรกเป็นแบบใช้ตระแกรงและราง ราคาประมาณ 18,000 ปอนด์ ในสมัยนั้น ต่อมาดัดแปลงมาใช้บนบกด้วย เป็นจุดกำเนิดเรือขุดในอีกหลายแห่ง